Kötü huylu meme hastalığı denildiğinde akla gelen meme kanseridir. Hayat şeklinin değişmesi ve tanı yöntemlerinin ilerlemesi ile meme kanseri artık daha sık ancak; daha erken yakalanan bir kanser tipidir.
Meme kanserlerini anlatmadan önce toplumda sık konuşulan birkaç konuya değinmek gerekir.
Meme kanseri risklerini arttıranlar nelerdir?
En çok konuşulan kalıtımsal faktörlerin meme kanseri riskini arttırdığı yönündeki bilgidir. Meme kanseri riskini arttıran 2 gen (BRCA1 ve BRCA2) vardır. Bu genlerde mutasyon olması meme kanseri riskini arttırmaktadır ancak unutulmaması gereken çok önemli gerçek de on meme kanserli hastanın 9’unda kalıtımsal faktörler yoktur. O yüzden genetik riskin olması ailede meme kanseri olan insanları olması mutlaka meme kanseri olunacağı anlamına gelmemektedir.
Bir tarafta meme kanseri olması karşı meme için de riski arttırmaktadır.
Kadın olmak başlı başına bir risk faktörüdür. Meme kanseri olan 99 kadına karşı 1 erkek meme kanserine yakalanmaktadır.
İyi huylu meme hastalıkları (Fibroadenomlar, fibrokistik meme, adenozis, duktal ektazi, mastit, intraduktal papillom) meme kanseri riskini bilinenin aksine arttırmamaktadır.
Yaş ta meme kanserini arttıran risk faktörlerinden biridir. Hastalığa yakalanan insanların %66,5’i 55 yaş üzerindedir.
Adet görmeye erken başlamak ta bir risk olarak belirtilmektedir. Burada riski arttıran şey östrojen ve progesteron hormonlarına daha uzun süre maruz kalmaktır.
Atipik hiperplazi ile giden meme hastalıkları, daha önce göğüs duvarına ışın tedavisi almış olmak ta meme kanseri oluşumunda suçlanılırlar.
Uzun süre doğum kontrol hapı kullanmak ta meme kanseri riskini arttırmaktadır.
Yanlış bilinenler
Sutyen kullanımı, daha önce memeye slikon konulmuş olması gibi bir takım bilimsel olarak ispatlanamamış iddialar insanlar arasında konuşulmaktadır. Ancak bunların meme kanseri yaptığı ile ilgili herhangi bir bilimsel veri yoktur.
Sigara ile meme kanseri arasındaki bağlantı da ispatlanamamıştır ancak sigaranın sebep olduğu ispatlanmış o kadar çok sayıda kanser vardır ki meme kanseri yapmamasının bir anlamı yoktur.
Ailemde meme kanserli hastalar var ne yapmalıyım?
Özellikler 1. derece akrabada 40 yaş altında tespit edilmiş meme kanseri, riski hafifçe arttırmaktadır. Bu durumda yapılması gereken doktor takibinde olmaktır. Takibin başlangıç yaşı kanserli hastanın tanısının konulduğu yaşın 10 sene öncesidir (35 yaşında tanı konulduysa 25 yaşında takibe başlamak gibi).
DİĞER NADİR GÖRÜLEN MEME KANSERLERİ
Paget hastalığı: Meme başındaki süt kanallarından başlayan ve son derece yavaş büyüyen bir kanser tipidir. Paget hastalığı meme başında döküntü, kızarıklık, kanama ve/veya kabuklanma şeklinde kendini gösterir.
İnflamatuvar meme kanseri: Ender bir meme kanseri tipidir. Meme kızarık ve ıslak görünür çünkü tümör hücreleri meme cildinin lenf kanallarını tıkarlar. İnflamatuvar meme kanserinin belirtileri meme hacminde ani artış; meme cildinde incelme, kaşıntı ve çökmedir. Dokunmakla memenin sıcak olduğu fark edilir.
Diğer meme kanseri tipleri: Bu tiplerin dışında nadir görülen musinöz, komedo, tubuler v.b. gibi daha nadir görülen meme kanseri tipleri de vardır.
AMELİYAT
Memenin malign hastalıklarının tedavisinde cerrahi (Ameliyat) hartaların büyük bölümünde mutlak olarak yer almaktadır. Meme ameliyatlarının başladığı 1890’lardan bu yana giderek daha az miktarda doku alınmakta ve hastaya göre belirlenen ameliyat tiplerinde memeyi de koruyarak eşit derecede başarı sağlanmaktadır. Ancak bugün bile tüm hastalarda memeyi korumak mümkün değildir. Ameliyatın sağladığı tümörlü hücrelerin vücuttan uzaklaştırılması ve koltuk altındaki lenf bezlerinin değerlendirilip temizlenmesidir. Tüm insanların koltuk altlarında lenf bezleri vardır ve tümörlü hücreler memeden lenf bezlerine de geçebilirler. Koltuk altındaki lenf bezlerinin alınması belirli oranlarda ameliyat sonrası rahatsızlıklar yaşatabildiği için farklı tekniklerle (Örn: Memeye mavi boya enjeksiyonu, sintigrafik yöntem gibi) koltuk altındaki ilk lenf bezine bakılarak koltuk altındaki ilk lenf bezi temizse koltuk altı tamamen temizlenmez. Meme ameliyatları 4 alt grupta incelenebilir
1. Meme koruyucu cerrahi ve Sentinel lenf nodu biyopsisi: Memenin alınmadığı tümörlü dokunun temiz bir sınırla çıkartıldığı ve ilk lenf bezinin değerlendirildiği ameliyat şeklidir.
2. Mastektomi ve Sentinel lenf nodu biyopsisi: Memenin tamamının alındığı ve ilk lenf bezinin değerlendirildiği ameliyat şeklidir.
3. Meme koruyucu cerrahi ve aksiller disseksiyon: Memenin tamamının alınmadığı tümörlü dokunun temiz bir sınırla çıkartıldığı ve koltuk altındaki lenf bezlerinin de çıkarıldığı ameliyat şeklidir.
4. Mastektomi ve aksiller disseksiyon (MRM-Modifiye radikal mastektomi): Memenin tamamının alındığı ve koltuk altındaki lenf bezlerinin de çıkarıldığı ameliyat şeklidir.
AMELİYAT SONRASI TEDAVİ
Ameliyat sonrası tedavi yöntemleri (Radyoterapi, ilaç ve hormon tedavisi) patoloji sonuçlarıyla birlikte değerlendirilerek karar verilir. Meme koruyucu cerrahi yapılan hastalarda ameliyat sonrası radyoterapi yapılır. Bunun dışındaki önleyici tedavi yöntemi (İlaç ve hormon tedavisi), sonraki dönemde oluşabilecek tekrarları engellemek maksatlıdır.